Táo bón là một trong những vấn đề tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ, khiến không ít cha mẹ lo lắng và lúng túng trong cách xử lý. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu cho trẻ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sự phát triển thể chất và tâm lý nếu kéo dài. Trong bài viết này, Biofermin sẽ giúp cha mẹ nhận diện các nguyên nhân gây táo bón ở trẻ và gợi ý những giải pháp xử lý tại nhà hiệu quả.

1.Dấu hiệu nhận biết bé bị táo bón

Khi trẻ bị táo bón, cha mẹ hoàn toàn có thể nhận biết thông qua một số biểu hiện đặc trưng trong sinh hoạt hằng ngày. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhất cho thấy trẻ có thể đang gặp vấn đề về táo bón:

• Tần suất đi tiêu giảm: Trẻ đi ngoài ít hơn 3 lần mỗi tuần, có khi vài ngày liền không đi tiêu.
• Phân khô, cứng hoặc quá to: Phân thường vón cục, khô, khó đẩy ra ngoài và có thể gây nghẹt toilet.
• Khó khăn, đau đớn khi đi tiêu: Trẻ thường rặn mạnh, mặt đỏ bừng, thậm chí phát ra tiếng rên vì đau khi đại tiện.
• Tâm trạng khó chịu, căng thẳng khi đi vệ sinh: Trẻ có biểu hiện sợ hãi, né tránh việc đi ngoài vì sợ đau.
• Đầy bụng, chướng bụng, đau vùng bụng dưới: Trẻ thường ôm bụng, kêu đau hoặc lười vận động do cảm giác khó chịu.
• Phân có thể lẫn máu tươi: Do phân cứng cọ sát gây nứt hậu môn, dẫn đến chảy máu khi đi ngoài.
• Són phân hoặc tiêu phân lỏng bất thường: Đây là dấu hiệu dễ bị nhầm với tiêu chảy, thực chất là do phân cứng mắc kẹt trong ruột.
• Trẻ biếng ăn, mệt mỏi: Táo bón lâu ngày làm trẻ chậm hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến biếng ăn, sụt cân hoặc suy dinh dưỡng.
• Hành vi nhịn đi tiêu: Trẻ có xu hướng cố gắng nhịn đi vệ sinh vì sợ đau, khiến tình trạng táo bón ngày càng nghiêm trọng hơn.

Trẻ bị táo bón thường có tần suất đi tiêu giảm

2. Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ

Táo bón ở trẻ là tình trạng thường gặp, bắt nguồn từ nhiều yếu tố liên quan đến chế độ ăn uống, sinh hoạt cho đến những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây táo bón ở trẻ em:

• Thói quen nhịn đi tiêu: Trẻ thường trì hoãn việc đi vệ sinh vì mải chơi, sợ đau hoặc không quen nhà vệ sinh xa lạ. Việc nhịn đi tiêu lâu ngày khiến phân tích tụ, trở nên khô cứng và khó tống ra ngoài.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Trẻ ăn ít rau xanh, trái cây hoặc dùng quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn có thể khiến phân khô và giảm nhu động ruột.
• Uống không đủ nước: Khi cơ thể thiếu nước, ruột sẽ hấp thu lại nước từ phân khiến phân trở nên cứng, gây khó khăn khi đi tiêu.
• Thay đổi chế độ ăn đột ngột: Việc chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức, ăn dặm sớm hoặc thay đổi khẩu phần ăn không phù hợp dễ khiến hệ tiêu hóa của trẻ chưa kịp thích nghi, dẫn đến táo bón.
• Ít vận động: Trẻ lười vận động, thường xuyên ngồi yên xem tivi, chơi điện thoại làm giảm nhu động ruột, khiến phân chậm di chuyển trong đường tiêu hóa.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như sắt, canxi, thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau chứa codein có thể gây táo bón ở trẻ.
• Yếu tố tâm lý: Trẻ bị căng thẳng, lo lắng, sợ hãi hoặc có sang chấn tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng ruột và gây táo bón.
• Do bệnh lý nền: Táo bón ở trẻ cũng có thể xuất phát từ các bệnh lý thực thể như: suy giáp, bệnh Hirschsprung, tổn thương thần kinh ruột, tiểu đường, hoặc các rối loạn thần kinh cơ.
• Yếu tố di truyền và thói quen gia đình: Trẻ có bố mẹ hoặc người thân thường xuyên bị táo bón cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này, do thói quen sinh hoạt và ăn uống tương tự nhau.

3. Biến chứng thường gặp khi trẻ bị táo bón kéo dài

Táo bón tưởng chừng là một vấn đề tiêu hóa đơn giản, nhưng nếu kéo dài và không được xử lý đúng cách, tình trạng này có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ. Dưới đây là những biến chứng thường gặp khi trẻ bị táo bón kéo dài:

• Nứt kẽ hậu môn: Phân khô, cứng khiến trẻ phải rặn mạnh, làm tổn thương vùng hậu môn và gây ra các vết nứt, đau rát và chảy máu khi đi tiêu.
• Trĩ nội, trĩ ngoại: Tình trạng rặn lâu, rặn nhiều tạo áp lực lớn lên các tĩnh mạch quanh hậu môn, lâu dần hình thành các búi trĩ gây đau, ngứa, thậm chí chảy máu.
• Suy dinh dưỡng và chậm phát triển: Trẻ bị táo bón kéo dài thường biếng ăn, hấp thu kém, dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất, còi cọc, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.
• Tắc ruột do phân ứ đọng: Phân tích tụ lâu ngày trong ruột có thể tạo thành khối rắn gây tắc nghẽn đường tiêu hóa, dẫn đến đau bụng dữ dội, nôn ói và cần can thiệp y tế khẩn cấp.
• Són phân (rỉ phân): Khi khối phân lớn chặn đường ruột, phân lỏng có thể rỉ ra ngoài mà trẻ không kiểm soát được. Tình trạng này dễ khiến cha mẹ hiểu nhầm là trẻ bị tiêu chảy.
• Viêm, áp xe hậu môn: Nứt hậu môn lâu ngày không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến viêm nhiễm, hình thành các ổ áp xe gây đau và cần xử lý y khoa.
• Ảnh hưởng tâm lý: Trẻ táo bón kéo dài thường sợ đi vệ sinh, lo lắng, căng thẳng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và tâm lý lâu dài.

4. Cách điều trị táo bón ở trẻ

    4.1 Bổ sung men vi sinh

Men vi sinh (probiotics) giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường nhu động ruột. Cha mẹ có thể bổ sung men vi sinh cho trẻ thông qua sữa chua, các loại men vi sinh dạng nhỏ giọt hoặc kẹo dẻo dành riêng cho trẻ nhỏ. Việc duy trì lợi khuẩn đều đặn giúp đường ruột khỏe mạnh và giảm nguy cơ táo bón kéo dài.

    4.2 Bổ sung chất xơ

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc làm mềm phân và thúc đẩy quá trình đào thải. Trẻ nên được bổ sung đầy đủ cả chất xơ hòa tan (có trong yến mạch, lúa mạch, trái cây) và chất xơ không hòa tan (có trong rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt). Tuy nhiên, bố mẹ cần tăng lượng chất xơ từ từ để tránh đầy bụng hoặc khó tiêu.

Cha mẹ nên bổ sung đầy đủ chất xơ cho con

    4.3 Bù nước cho trẻ

Cung cấp đủ nước mỗi ngày giúp làm mềm phân và hỗ trợ ruột hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài nước lọc, cha mẹ có thể cho trẻ uống thêm nước ép trái cây tươi hoặc nước khoáng nhẹ (không gas). Đặc biệt với trẻ nhỏ, việc đảm bảo đủ nước còn giúp cải thiện rõ rệt tình trạng phân khô, khó đi ngoài.

    4.4 Cho trẻ vận động thường xuyên

Vận động đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích nhu động ruột. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ chơi đùa, tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời ít nhất 30 phút mỗi ngày. Với trẻ nhỏ, có thể áp dụng các động tác đơn giản như đạp xe tại chỗ hoặc massage bụng nhẹ nhàng để hỗ trợ tiêu hóa.

Bé vận động thường xuyên sẽ tốt cho hệ tiêu hóa

5. Men vi sinh Biofermin hỗ trợ điều trị tình trạng táo bón ở trẻ em hiệu quả

Kể từ năm 1917, Biofermin đã ra đời với sứ mệnh cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa của con người thông qua lợi khuẩn Axit Lactic. Trải qua hơn một thế kỷ, Biofermin không ngừng tinh chỉnh và nâng cấp công thức để mang lại hiệu quả tối ưu, đồng thời đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của người dùng. 

Tại Nhật Bản, Biofermin tự hào giữ vững ngôi vị thương hiệu men vi sinh dẫn đầu về doanh số. Theo báo cáo năm 2024, sản phẩm chiếm hơn 32% thị phần trong ngành, duy trì vị trí số một liên tục trong 6 năm liên tiếp (2018 – 2024). Với nền tảng vững chắc tại quê nhà, Biofermin đang từng bước chinh phục thị trường quốc tế, và Việt Nam là điểm đến tiếp theo được thương hiệu này lựa chọn để mang đến giải pháp men vi sinh chất lượng cao.

Biofermin hỗ trợ điều trị tình trạng táo bón ở trẻ em hiệu quả

Biofermin nổi bật với công thức chứa hàm lượng lợi khuẩn vượt trội, giúp tái lập và duy trì sự cân bằng cho hệ vi sinh đường ruột một cách hiệu quả. Mỗi liều dùng cung cấp 2 tỷ CFU lợi khuẩn cho trẻ em và 4 tỷ CFU cho người lớn, đảm bảo hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh và hoạt động trơn tru. 

Điểm đặc biệt của sản phẩm nằm ở sự kết hợp giữa hai loại lợi khuẩn quan trọng: Lactobacillus Acidophilus và Bifidobacterium Bifidum. Trong đó, Lactobacillus Acidophilus chủ yếu cư trú ở ruột non, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và kiềm chế sự phát triển của vi khuẩn có hại, còn Bifidobacterium Bifidum hoạt động mạnh mẽ ở ruột già, thúc đẩy nhu động ruột và nâng cao sức đề kháng.

Dành riêng cho trẻ em từ 1 đến 12 tuổi, Biofermin mang đến sản phẩm men vi sinh có hương vị thơm ngon, dễ sử dụng. Dạng bột vị dâu sữa có thể uống trực tiếp mà không cần pha nước, giúp trẻ dễ dàng bổ sung lợi khuẩn mà không gặp cảm giác khó chịu như khi dùng các loại men vi sinh thông thường.

6. Phòng ngừa táo bón ở trẻ em

Phòng ngừa táo bón là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa cho trẻ ngay từ sớm. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả mà cha mẹ nên áp dụng:

• Xây dựng chế độ ăn giàu chất xơ: Bổ sung đầy đủ rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt trong khẩu phần ăn hàng ngày để tăng lượng chất xơ cần thiết cho hệ tiêu hóa.
• Khuyến khích trẻ uống đủ nước: Cung cấp lượng nước phù hợp theo độ tuổi, giúp làm mềm phân và hỗ trợ nhu động ruột hoạt động trơn tru.
• Hình thành thói quen đi vệ sinh đúng giờ: Tập cho trẻ đi vệ sinh đều đặn mỗi ngày, tốt nhất là sau bữa ăn để tạo phản xạ tự nhiên, tránh tình trạng nhịn đi tiêu.
• Tăng cường vận động thể chất: Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên như chơi ngoài trời, chạy nhảy, tập thể dục… giúp kích thích hoạt động của ruột và cải thiện tiêu hóa.
• Hạn chế thực phẩm gây nóng và ít chất xơ: Tránh cho trẻ ăn nhiều đồ chiên rán, bánh kẹo, thực phẩm chế biến sẵn hoặc nước ngọt có gas, dễ gây táo bón.
• Duy trì tâm lý thoải mái cho trẻ: Trẻ bị áp lực tâm lý hoặc căng thẳng cũng dễ bị táo bón. Vì vậy, hãy tạo môi trường vui vẻ, gần gũi để trẻ luôn cảm thấy an toàn và thư giãn.
• Theo dõi và điều chỉnh sớm khi có dấu hiệu bất thường: Khi trẻ có dấu hiệu đi tiêu không đều, biếng ăn, chướng bụng…, cha mẹ nên theo dõi và điều chỉnh sớm trước khi táo bón trở thành tình trạng kéo dài.

7. Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?

Trong nhiều trường hợp, táo bón ở trẻ có thể cải thiện tại nhà bằng thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường, cha mẹ tuyệt đối không nên chủ quan. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám:

• Táo bón kéo dài hơn một tuần mà không cải thiện dù đã thay đổi chế độ ăn và chăm sóc tại nhà.
• Trẻ bị đau bụng dữ dội, chướng bụng rõ rệt, nôn ói hoặc biểu hiện khó chịu bất thường.
• Trẻ bị táo bón kèm theo sốt, chán ăn, sụt cân hoặc suy dinh dưỡng.
• Phân có lẫn máu tươi hoặc trẻ bị nứt hậu môn, trĩ gây đau rát và chảy máu khi đi tiêu.
• Trẻ thường xuyên són phân, có dấu hiệu tiêu chảy xen kẽ táo bón.
• Trẻ sơ sinh bị táo bón, chướng bụng, không đi ngoài trong nhiều ngày.
• Nghi ngờ nguyên nhân táo bón do bệnh lý nền như bệnh Hirschsprung, suy giáp, rối loạn thần kinh ruột…
• Trẻ có biểu hiện sợ đi vệ sinh kéo dài, tâm lý hoảng sợ hoặc thay đổi hành vi bất thường.

Lời kết

Táo bón ở trẻ không phải là vấn đề hiếm gặp, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và cải thiện nếu cha mẹ áp dụng đúng phương pháp chăm sóc. Việc duy trì chế độ ăn uống khoa học, khuyến khích vận động và tạo thói quen đi vệ sinh đều đặn là nền tảng quan trọng giúp hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động khỏe mạnh.

Đặc biệt, việc bổ sung men vi sinh chất lượng cũng là một giải pháp hỗ trợ tiêu hóa an toàn và hiệu quả cho trẻ nhỏ. Men vi sinh Biofermin với công thức chứa các chủng lợi khuẩn tự nhiên, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện nhu động ruột, hỗ trợ làm mềm phân và giảm nguy cơ táo bón kéo dài. Đừng để táo bón làm gián đoạn niềm vui và sự phát triển của trẻ. Hãy lựa chọn Biofermin – người bạn đồng hành cùng hệ tiêu hóa khỏe mạnh của con mỗi ngày!

Nguồn tham khảo:

• Tài liệu training của Biofermin